EUCEN “-ის  საერთაშორისო  საგანმანათლებლო  ევრო  აკრედიტაციის    მფლობელი საქართველო-უკრაინის  სოციალურ  ურთიერთობათა   ინსტიტუტის  არაფორმალური  პროფესიული  განათლების  ცენტრი, ხარაგაულში  პროფესიული განათლების ცენტრის გახსნას გეგმავს. სასწავლებელში  გასაუბრების    საფუძველზე     IX  და  XII   კლასდამთავრებულები, ასევე  X, XI, XII  კლასის  მოსწავლეები მიიღებიან.  დაინტერესებულ პირებს შეეძლებათ  დაეუფლონ შემდეგ   სპეციალობებს: კომპიუტერული ტექნოლოგიები; კომპიუტერული  ინჟინერია; დაცვა-პატრულირება; გარემოს დაცვა; კრიმინალისტი; ბანკის ოპერატორი; ფარმაცევტის თანაშემწე; კბილის ტექნიკოსი; სამკურნალო მცენარეების  დამამზადებელი; ხილ-ბოსტნეულის პირველადი  გადამამუშავებელი; ვეტერინარი; ბაგა-ბაღის  აღმზრდელი; კორესპონდენტი; გიდი, ტურიზმი.   სასწავლებელში სწავლება  სამწლიანია. სასწავლო გადასახადი   წელიწადში  700  ლარი. კურსდამთავრეულები მიიღებენ   სასწავლო პროგრამის  გავლის  დამადასტურებელ  სამენოვან, ოქროსბეჭდიან დიპლომს. მოქმედებს   თანხების ეტაპორივად გადახდა. ასევე, 30-50-70  და 100-პროცენტიანი  გრანტები;  უფრო  მეტიც, პირველი კურსის  წარჩინებით  დახურვის   შემთხვევაში, სტუდენტები არა მარტო  გათავისუფლდებიან გადასახადისაგან, არამედ, სასწავლო  სტიპენდიასაც მიიღებენ.    საყურადღებოა, რომ   თანხის  გადახდაში  შეღავათებით  სარგებლობენ  ლტოლვილები,  საქართველოს ერთიანობისთვის მებრძოლი  ოჯახის   წევრები და  მრავალშვილიანები. აღსანიშნავია, რომ  საქართველო-უკრაინის სოციალურ ურთიერთობათა ინსტიტუტი, 2009 წლის თებერვალში დაფუძნდა და მიუხედავად არც თუ დიდი ხნის ისტორიისა, მაინც შეძლო საკუთარი ხელწერის საგანმანათლებლო კერად ქცეულიყო, განსაკუთრებით არაფორმალური პროფესიული განათლების სფეროში.  სწორედ აღნიშნული ფორმის სასწავლო ცენტრები,  ინსტიტუტის ეგიდით, მაღალ დონეზე ფუნქციონირებენ  თბილისში,  ოზურგეთში,   ჭიათურაში,  ხაშურში,  დუშეთში, ქობულეთში, ზუგდიდში, ამბროლაურში, საგარეჯოში,  წალკაში, გურჯაანში, ლაგოდეხში, თელავში, ახმეტაში . . . საზღვარგარეთის ქვეყნებში: საბერძნეთში, იტალიაში, უკრაინაში.... და სხვა. სასწავლო პროცესი სამწლიანია და დამთავრების შემდეგ გაიცემა სასწავლო პროგრამის გავლის დამადასტურებელი სამენოვანი (ქართულ-უკრაინულ-ინგლისური) ოქროს ბეჭდიანი სერთიფიკატი. ინსტიტუტს  პარტნიორული ურთიერთობები აქვს  და სასწავლო პროგრამების გაცვლები წარმოებს პოსტსაბჭოთა სივრცის თითქმის ყველა ქვეყანასთან, ასევე ევროპის წამყვან უნივერსიტეტებთან და ამერიკაში ჯორჯიან-ინთერნეიშენალ უნივერსიტეტთან, სტრატფორდის საკადრო ინსტიტუტთან (ვერმონტის შტატი, ქალაქი სეინტ ალბანზი), აშვორფის ინსტიტუტთან (ჯორჯიის შტატი, ქალაქი ნორკროსი) და სხვა. აღნიშნული ცენტრის დამფუძნებელი პროფესორი გარი ჩაფიძეა.  ბ-ნ გარიმ  უნივერსიტეტი მოსკოვში დაამთავრა, სხვადასხვა დროს მსახურობდა  სანკტ-პეტერბურგში, ჩელიაბინსკში, კიევში, შემდეგ კი-საქართველოში, საპასუხისმგებლო და ნომენკლატურულ  თანამდებობებზე.  ამჟამად არის  ჟურნალისტთა   საერთაშორისო ფედერაციის წევრი, ამერიკის შეერთებული შტატების ლინკოლნის უნივერსიტეტის  პროფესორი, უკრაინის კადრების საერთაშორისო  აკადემიის აკადემიკოსი და ა.შ.   როგორც ჩვენთან საუბარში ბ-ნ გარი აღნიშნავს, ის მზადაა  ხარაგაულში  პროფესიული განათლების ცენტრმა  დაიწყოს ფუნქციონირება  და ხელი შეუწყოს   მომავალი თაობის პიროვნულ და პროფესიულ განვითარებას, ასევე  მათ დასაქმებას. ამ ეტაპზე ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში მიმდინარეობს პოტენციალის მოკვლევა, რის შემდეგაც შემდგომი ნაბიჯების გადადგმა დაიწყება.

სარგვეშის ადმინისტრაციული ერთეულის სოფელ სარგვეშში ადმინისტრაციული შენობის რეაბილიტაცია და ეზოს კეთილმოწყობა მიმდინარეობს. აღნიშნული სამუშაოებისთვის 12 ათასი ლარია გამოყოფილი. სოფლის პროექტების ფარგლებში ხელშეკრულება გაფორმებულია და სამუშაოები უახლოეს პერიოდში დაიწყება სოფელ საბეში, მაღალაურის საუბნო გზის რეაბილიტაციის მიზნით.  ანალოგიური მდგომარეობაა სოფელ ხორითშიც, სადაც საუბნო გზების კეთილმოწყობის მიზნით მეწარმესთან ხელშეკრულება უკვე გაფორმებულია. ზემოთ აღნიშნულ სოფლებში საუბნო გზების შეკეთების მიზნით 10-10 ათასი ლარი დაიხარჯება. რაც შეეხება სოფელ მიროწმინდას, სადაც გამოყოფილი 10 000 ლარით ასევე, საუბნო გზების შეკეთებას გეგმავენ, ხელშეკრულება მეწარმესთან რამდენიმე დღეში გაფორმდება და სამუშაოები დაიწყება. სოფლის საერთო კრება სარგვეშის ადმინისტრაციულ ერთეულში 11 თებერვალს გაიმართა. მოსახლეობამ პრიორიტეტები თავად გამოყო. ადმინისტრაციული ცენტრი, საერთო ჯამში, სოფლის პროექტებისთვის 42 ათას ლარს დახარჯავს.      

2019 წელს, სოფელ კიცხში, გაზიფიცირების სამუშაოები დაიწყო!   წელსვე, სოფელში შენდება ახალი საჯარო სკოლა!   კიცხში საბავშვო ბაღის ახალი შენობა 2013 წელს აშენდა, რომელიც 25 აღსაზრდელზეა გათვლილი. დასაქმებულია 7 ადგილობრივი. 2014 წელს კაპიტალური რეაბილიტაცია ჩაუტარდა კიცხი-ხიდარის დამაკავშირებელი გზის, 4 კმ-იან მონაკვეთს. 2015 წელს, სოფლის მხარდაჭერის პროგრამით რეაბილიტაცია ჩაუტარდა შინმოუსვლელთა მემორიალს, მოეწყო ასევე, კიცხის ახლადაშენებული ეკლესიის გალავანი. ამავე წელს, სოფლის პროექტებით მოეწყო წყლის სისტემა სოფელ თეთრაწყაროში, ე.წ. ოკიშურას უბანში და ლურსმანაშვილების უბანში. ასევე, გაკეთდა წყლის ჭაბურღილი საქარიქედზე.  2016 წელს, სოფელ კიცხში აშენდა საზოგადოებრივი ცენტრი, სადაც მოსახლეობას საშუალება აქვს მიიღოს სხვადასხვა სერვისებზე მომსახურება.   2017 წელს ბეტონის საფარი მოეწყო საქარიქედის ცენტრალურ გზაზე, 1 300 მეტრიან მონაკვეთზე. ამავე წელს, რეაბილიტაცია ჩაუტარდა თეთრაწყაროში სასოფლო გზის 400 მეტრიან მონაკვეთს. 2018 წელს მობეტონდა სოფელ ბორის ცენტრალური გზა 2 000 მეტრზე და კიცხის მდინარაძეების უბანი - 2 560 მეტრზე.  2019 წელს, კიცხის ადმინისტრაციულ ერთეულში სამი სოფლის გზის რეაბილიტაცია დასრულდა! ბეტონის საფარი მოეწყო საქარიქედიდან, კიცხის იგორეთისკენ მიმავალ გზაზე (1 200მ), რეაბილიტაცია ჩაუტარდა ავალიშვილების უბანში 1 300 მეტრიან მონაკვეთს და თეთრწყაროში სოფლის ცენტრალური გზის 1 300 მეტრიან მონაკვეთს. წელს სტიქიის ფონდით მოწესრიგდა ასევე, გზა სოფელ კიცხში მიქიაშვილების უბანში.  სტიქიის ფონდით, ამჟამად, კიცხში, მიქიაშვილების, ჯიმშიაშვილები და ნიქაბაძეების უბნებში ამორტიზებულ მონაკვეთებზე ბეტონის საფარის მოწყობა მიმდინარეობს.   კიცხის ცენტრალურ გზაზე ხარაგაულიდან საქარიქედამდე და ბორიდან კიცხის მიმართულებით დამონტაჟებულია გარე განათების ქსელი.   კიცხის ადმინისტრაციულ ერთეულში სოფლები კიცხი, კიცხის იგორეთი, ბორი, საქარიქედი და თეთრაწყარო შედის. ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში კიცხი ერთ-ერთი ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული და არამიგრაციული თემია. მოსახლეობის რაოდენობა 1 700 ადამიანს აჭარბებს. 

ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის დაბის #3 საჯარო სკოლაში სარემონტო სამუშაოები მიმდინარეობს. პროექტის ფარგლებში რეაბილიტაცია უტარდება საკლასო ოთახებს, იცვლება ჭერი და იატაკი, რემონტდება ასევე, სპორტული დარბაზი და დერეფანი. აღნიშნული სამუშაოებს შპს „ლაკა-2014“ 100 000 ლარად შეასრულებს. დაბის მესამე საჯარო სკოლის რეაბილიტაცია სახელშეკრულებო პირობებით 10 სექტემბერს უნდა დასრულდეს. ხარაგაულის მუნიციპალიტეტს, მიმდინარე წელს საჯარო სკოლების ინფრასტრუქტურისა და სველი წერტილების მოსაწესრიგებლად 410 000 ლარი გამოეყო. სარეაბილიტაციო სამუშაოების ჩასატარებლად ხარაგაულის მერიის მიერ გამოცხადებული ტენდერები დასრულებულია და ხელშეკრულებები გაფორმებულია ასევე, თეთრაწყაროს, საღანძილის, ღორეშის, მოლითის, ნადაბურის,  საჯარო სკოლების შიდა სარემონტო სამუშაოებისა და სველი წერტილების რეაბილიტაციის მიზნით.

„სოკარ ჯორჯია გაზის“ ხარაგაულის სერვისცენტრიდან მიღებული ინფორმაციით, საგზაო სამუშაოებზე მომხდარი დაზიანების გამო, ბუნებრივი აირი შეუწყდა ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობას. ამ დროისთვის, ხარაგაულში გათიშულია, 1 500 აბონენტი.   აღდგენითი სამუშაოები დაწყებულია, გაზის მიწოდება საღამომდე აღდგება როგორც დაბაში ასევე გაზიფიცრებულ სოფლებში. 

სოფლის მხარდაჭერის პროგრამით ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის სოფლებში სამუშაოები დაიწყო. ხიდარში შემოიღობა სოფელში არსებული სარიტუალო სახლი. მიმდინარეობს ინვენტარის შესყიდვის პროცედურები.  სარიტუალო სახლი ხიდარში 2015 წელს, ასევე სოფლის მხარდაჭერის პროგრამით აშენდა. სოფლის საერთო კრება ხიდარში, 8 თებერვალს ჩატარდა, სადაც გამოყოფილი 16 000 ლარით მოსახლეობამ სრული უმრავლესობით ტავად გამოყო პრიორიტეტი.

„დაუსრულებელი პროექტები არის ყველაზე სრიოზული გამოწვევა, დღეს, ხარაგაულისთვის. სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ გვაქვს წინა წელს დაწყებული ან, საერთოდ არდაწყებული გზები, რის გამოც დროულად ვერ მიიღეთ სიკეთე. მინდა ბოდიში მოგიხადოთ ამის გამო, მაგრამ აუცილებლად განვმარტო, რომ ყველაფერს ვაკეთებთ დროულად, რაც კი, ჩვენზეა დამოკიდებული. ვგულისხმობ, საპროექტო და სამშენებლო სამუშაოების ტენდერებზე ატვირთვას. კომპანიები, რომლებიც ვერ ასრულებენ ვალდებულებას მუშაობ ენ ჯარიმების თანხლებით ან უწყდებათ ხელშეკრულება. ხელმეორედ ტენდერის გამოცხადებას კი, სჭირდება დრო და პროცედურების დაცვა“ - აღნიშნულის შესახებ ხარაგაულის მერმა, ნიკოლოზ თოფურიძემ, ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლებთან ერთად, ხიდარში, შარიქაძეების უბანში შეკრებილ მოსახლეობას მიმართა.  ამ უბნში 900 მეტრიან მონაკვეთზე ბეტონის საფარი 2018 წელს უნდა დაგებულიყო.  შპს „ნიუ გრუფმა“ ვალდებულება ვერ შეასრულა. აღნიშნულ კომპანიას სხვა სოფლებშიც აქვს ანალოგიური მდგომარეობა.  „ახლა მთავარი ისაა, რომ კომპანიაში შეიცვალა მენეჯმენტი და როგორც ამბობენ აღებულ ვალდებულებებს აუცილებლად შეასრულებენ. მადლობა იმისთვის, რომ შეგნებით ეკიდებით ასეთ სირთულეებს და გაქვთ მომავლის იმედი. ჩვენ ერთად უნდა დავძლიოთ ყველა გამოწვევა“- განაცხადა მერმა შეხვედრაზე.  შპს „ნიუ გრუფის“ ახალი მენეჯერის ინფორმაციით, გზებზე უახლოეს დღეებში დაიწყებენ მუშაობას და ყველა ვალდებულებას ეტაპობრივად  შეასრულებენ. 

Usaid -ის ფინანსური მხარდაჭერით და საქართველოს ეკოტურიზმის ასოციაციის ორგანიზებით, ხარაგაულის სოფლებში მარელისსა და სახულარში ინფოტური ჩატარდა.  პროექტი, რომელსაც ზემოთ აღნიშნული ორგანიზაციები, ხარაგაულელი ახალგაზრდების ინიციატივით და მუნიციპალიტეტის მერიის მხარდაჭერით ახორციელებენ, ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკის მიმდებარე სოფლებში ეკოტურიზმის განვითარებას გულისხმობს. პროექტის მიზანი იყო პირველ ეტაპზე პოტენციალის აღმოჩენა, შემდეგ მისი განვითარება და მესამე ეტაპზე წარდგენა. ეკო ტურიზმის ასოციაცია, ხარაგაულის ორი სოფლის - მარელისისა და ლეღვნის მოსახლეობისთვის, რომელთაც საცხოვრისები აქვთ სახულარში, ტრენინგებს რამდენიმე თვის განმავლობაში ატარებდა. ამ დროის განმავლობაში მოხდა ისეთი ოჯახების იდენტიფიცირება, რომელთაც ქონდათ საშუალება განევითარებინათ სხვადასხვა ტიპის ტურისტული მომსახურეობები. მაგალითად, საოჯახო სასტუმროში განთავსება, კვებით და ცხენებით მომსახურება და რეწვის ტექნოლოგიები. ტრენინგების საშუალებით ყველა ეს პაკეტი შეიკრა ერთ მთლიან კომპლექტში, რაც ტურისტებისთვის ძალზედ კომფორტულია.  ეკოტურიზმის ასოციაცია თითოეულ ბენეფიციარს დაეხმარა ბრენდინგში, რის შემდეგაც მათ უკვე აქვთ საკუთარი ლოგო, სახელი, ფეისბუქ გვერდი და იციან როგორ მართონ ესა თუ ის ობიექტი.  28-29 ივლისს განხორციელდა პროექტის ერთ-ერთი ბოლო ეტაპი, როცა ინფოტურის ფარგლებში, ტუროპერატორები, რომლებიც ქმნიან ტურებს და მუშაობენ სხვადსხვა ტურისტულ სეგმენტზე, პირადად შეახვედრეს ტურიზმის ქსელის მიმწოდებლებს, რათა, დაინტერესების შემთხვევაში უკვე პირდაპირ კონტაქტზე იყვნენ ერთმანეთთან. 28 ივლისს, ტუროპერატორები ესტუმრენ ხარაგაულის ისტორიულ მუზეუმს, სადაც პირველი შთაბეჭდილება შეექმნათ ხარაგაულზე, ამავე დღეს დაათვალიერეს: „მარელისის კოტეჯი“ (ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკის განთავსების ობიექტი;)  „იას საოჯახო სასტუმრო“; - საოჯახო სასტუმრო და აგროტურისტული მეურნეობა „მარელისელი ძმები“;  „მაღრაძეების რანჩო“;  საოჯახო სასტუმრო „საპოვნელა“.  29 ივლისს კი, განხორციელდა ვიზიტი ეროვნული პარკის კოტეჯში „ხერგილზე“, ასევე, მოხდა „სახულარის ნობათი”-ს დეგუსტაცია სოფელ სახულარში. როგორც ეკოტურიზმის ასოციაციის წარმომადგენლები ამბობენ პროექტის შემდეგი ეტაპი არის ელექტრონული ბროშურა, რომელსაც ეწოდება ინტერპრეტირებული ტური. ელექტრონული ბროშურა ტურისტებისთვის არის გზამკვლევი, რათა მათ ქონდეთ ინფორმაცია და დამოუკიდებლად, ტუროპერატორების გარეშე შეძლონ მოგზაურობა მათთვის სასურველ ადგილებში. ელექტრონული ბროშურა ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის მერიის ჩართულობით დამზადდება.

ვახანის ადმინისტრაციული ერთეული ჩხერიმელას ხეობაში, მდინარე ვახანის წყლის მარცხენა მხარეს, ხარაგაულიდან 18 კილომეტრში მდებარეობს. ვახანის თემში გაერთიანებულია სოფლები სერბაისი, ვახანი და ზედუბანი. სოფელ ვახანის ცენტრში, 2014 წელს აშენდა ახალი საბავშვო ბაღი, რომელიც გათვლილია 25 აღსაზრდელზე, დასაქმებულია 6 ადგილობრივი. 2017 წელს რეაბილიტაცია ჩაუტარდა ვახანის ცენტრალურ გზას 2 500 მეტრზე. 2017 წელს გამოეყო ფართი და გადაეცა საჭიდაო ინვენტარი სოფელში არსებულ ქართული ჭიდაობის ჯგუფს. ამავე წელს, ტრადიციულად „ვახანლობის“ დღესასწაულზე გამართული კულტურული და სპორტული ღონისძიებებისთვის, ადგილობრივი ბიუჯეტიდან ღია ცის ქვეშ, სოფლის ცენტრში მოეწყო ინფრასტრუქტურა. 2018 წელს სოფლის ცენტრალური გზის მეწყერულ მონაკვეთზე, რომელიც დიდთოვლობისა და ძლიერი წვიმების შედეგად, ფაქტობრივად, გაუვალი ხდებოდა მოეწყო გაბიონი და დაიგო ბეტონის საფარი. 2018 წელს აშენდა ორი ახალი ხიდ-ბოგირი, სოფელ სერბაისში. 2018 წელს დაიწყო და მიმდინარე წელს განახლდა სოფელ სერბაისში ცენტრალური გზაზე ბეტონის საფარის დაგება, დარჩენილია სამუშაოების ნახევარი. 2018 წელს ვახანის ადმინისტრაციული ერთეულის სოფლებში, სტიქიით დაზიანებული გზები მოიხრეშა. 2019 წელს სრული რეაბილიტაცია ჩაუტარდა ვახანი-ქვების დამაკავშირებელ ხიდს, მდინარე ვახანულაზე. 2019 წელს სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში სერბაისში და ვახანში ელაზნაურისა და სახერხის უბნებში მოიხრეშა და მოიტკეპნა საუბნო გზები. სოფლის პროექტებით, ამ დროისთვის სერბაისში მიმდინარეობს სარიტუალო დარბაზის კეთილმოწყობა. ვახანის ადმინისტრაციულ ერთეულში 2019 წლის მონაცემებით 710 ადამიანია რეგისტრირებული, რაც 2014 წლის მოსახლეობის საყოველთაო აღწერასთან შედარებით ანალოგიური ციფრია.  

 მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო 3-4 წლის განმავლობაში ხარაგაულის 50-ზე მეტ სოფელში გაკეთდა როგორც ცენტრალური, ასევე საუბნო გზები, მუნიციპალიტეტში ჯერ კიდევ არის ათეულობით დასახლებული პუნქტი, სადაც უგზოობის პრობლემა მწვავედ დგას.   მათ შორისაა, სოფელ ბორითიდან ერეთა-მდინარისკენ მიმავალი გზა. აღნიშნულ სოფელში 30 ოჯახი ცხოვრობს. 2 კილომეტრიან გზაზე, დაახლოებით 100 მეტრამდე მონაკვეთი, წვიმების დროს, განსაკუთრებით გაუვ ალია.   ერეთა-მდინარის მოსახლეობას ხარაგაულის მერის მოადგილე, თემურ ჩხეიძე და მერის თანაშემწე, ლაშა გელაშვილი შეხვდნენ. მათ ადგილობრივებთან ერთად დაათვალიერეს გზის ამორტიზებული მონაკვეთი და მოსახლეობასთან შეთანხმებით, პირველ ეტაპზე მისი შეკეთება დაგეგმეს.  რაც შეეხება აღნიშნულ გზაზე ბეტონის საფარის მოწყობას, თემურ ჩხეიძის ინფორმაციით პროექტი მზადაა და ის ახლა ექსპერტიზას გადის. ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები მოსახლეობას დაპირდნენ, რომ ბორითიდან ერეთე-მდინართან დამაკავშირებელი გზის კაპიტალური რეაბილიტაცია 2020 წელს აუცილებლად განხორციელდება.